How green is energy from biomass?

Expertblog – 21 juli 2021 Anouk Blüm, directeur Financieringen voor StartGreen, licht in dit blog toe wat StartGreen als echt groene biomassa beschouwt. Ophef De laatste tijd is er veel ophef over biomassa als groene energiebron. Want is energie halen uit organisch materiaal wel zo duurzaam? Een logische vraag als je weet dat sommige soorten biomassa van ver worden gehaald en andere soorten ook prima geschikt zijn als diervoeder. Bovendien komt er CO₂ vrij bij verbranding. Kritische blik Laat ik vooropstellen dat StartGreen heel kritisch kijkt naar de biomassa-projecten die we financieren. Zo maken we onderscheid tussen vergisting en verbranding van biomassa. Bij vergisting kijken we kritisch naar wat vergist wordt. We geven de voorkeur aan het vergisten van alleen mest, zonder bijmenging van bijvoorbeeld voedselresten (‘mono-mestvergisting’). Mest is een afvalproduct waar je verder niets mee kunt, behalve het land bemesten natuurlijk. Mest omzetten in biogas heet vergisting. Van biogas kun je groen gas maken of je kunt het bijvoorbeeld gebruiken om een warmtekrachtinstallatie aan te drijven die groene stroom en warmte levert. Zo haal je uit een absoluut restproduct toch nog duurzame energie. Niet van ver Veel mensen denken echter bij biomassa direct aan verbranding van hout dat op een ander continent wordt gekapt en dan met vervuilende dieselschepen naar Nederland wordt vervoerd. StartGreen financiert geen projecten die resthout uit het buitenland halen. Wij zijn daarin strenger dan de Europese Unie. Die schrijft alleen – breed omschreven – duurzaamheidseisen voor, zoals dat je de herkomst moet kennen. Ik vind het treurig dat het blijkbaar goedkoper is om hout uit de VS en Canada te halen, dan het hier te verduurzamen. De provincie Overijssel, een van onze grotere klanten, is het hier, niet helemaal toevallig, volledig mee eens. Daarom sluiten we dit soort projecten uit van financiering vanuit het Energiefonds Overijssel, het fonds dat wij voor hen beheren.

Wankele ecobalans Natuurlijk is verbranden van hout niet ideaal, want er komt CO₂ bij vrij. Je kunt stellen dat dit resthout tenminste nog kort geleden, in zijn boomfase, zijn portie koolstofdioxide heeft opgenomen. Fossiele brandstoffen hebben dat ook, maar dan miljoenen jaren geleden. De ecobalans van biomassa is daarom beter dan die van fossiele brandstoffen en nog beter als je daarnaast voldoende nieuw hout aanplant. Maar omdat hout nu eenmaal langzamer groeit dan je het verstookt, ben je gedwongen om de balans tussen aanplant en verwerking goed in de gaten te houden.

Industriële warmte Al met al is biomassa geen optimale oplossing. Alleen, op dit punt in de energietransitie zijn er nog geen betere alternatieven. Voor sommige industriële processen is warmte nodig. En dan heb ik het over temperaturen van 150 graden of hoger. Daar is elektrificatie met zonne- of windenergie geen oplossing voor. In nieuwbouw kun je eenvoudig gebruikmaken van een warmtepomp met een boiler op zonnepanelen om water of ruimtes te verwarmen. Voor industriële hogetemperatuurprocessen red je het daar niet mee. Strenge eisen Nu weet je waarom StartGreen strenge eisen stelt aan biomassa-projecten. Als het gaat om vergisting van biomassa, dan ligt onze focus op monovergisting en verdere verwerking van mestoverschot met hooguit tweede en derde generatiegrondstoffen als toevoeging. Biomassa van de eerste generatie kan in onze ogen in andere circulaire processen meer van nut zijn. Warmte uit verbranding van resthout mag alleen gebruikt worden voor hogetemperatuurtoepassingen. Maar dan alleen regionaal verkregen resthout en alleen afkomstig van organisaties die NTA 8080 gecertificeerd zijn. Bovendien mag dat resthout alleen verwerkt worden in moderne biomassacentrales, met de juiste filters om de CO₂– en fijnstofuitstoot te minimaliseren. Op weg naar circulair Het is duidelijk dat biomassa een tijdelijke oplossing moet zijn. Gelukkig gaan de ontwikkelingen heel snel en verwacht ik elk moment een innovatie die een beter alternatief biedt. Vanaf dat moment kunnen we biomassa als grondstof gaan gebruiken en niet als restmateriaal. Bijvoorbeeld als grondstof voor cosmetica en medicijnen, zodat we ook daar geen fossiele grondstoffen meer voor hoeven te gebruiken. Dat vind ik een mooie, circulaire gedachte.